پاسخ – آیا یک فرزند می تواند در اموال پدر خود که محجور است تصرف مادی نماید ؟
- حجر در لغت به معنای منع و باز داشتن آمده است و در اصطلاح حقـوقی، بـه معنـای عـدم اهليت استيفاست و در تعريف آن حقوقدانان معتقدند كه حجر عبارت است از منع شخصی به حكم قانون از اينكه بتواند در امور خود را به طور مستقل و بـدون دخالـت ديگـران اداره كنـد و شخصـا اعمال حقوقی انجام دهد. به اين ممنوعيت قانوني حجر گفته ميشـود و محجور به كسی گفته ميشود كـه نميتوانـد در امـورش تصـرف كنـد.
- حجر به دو نوع قانونی و قضایی تقسیم می گردد؛
حجر قانونی حجری است كه نياز به حكم دادگاه ندارد مثل حجر صغير،
حجر مجنونی كـه بعد از رسيدن به سن بلوغ و رشد دچار جنون شده و حجر تاجر ورشكسته كه به حكم دادگـاه نيـاز دارد حجر قضایی است.
- همچنین حجر به حجر عام و حجر خاص تقسیم می گردد.
حجر عام به ممنوعیتی گفته می شود که شامل تمام امور حقوقی محجور می شود و او حق انجام هیچگونه عمل حقوقی و اعمال حقی را ندارد. برای نمونه شخص مجنون و دیوانه بطور کلی از انجام امور حقوقی خود، چه عقد و چه ایقا، ممنوع است.
در مقابل حجر عام حجر خاص می باشد و بدان معناست که شخص محجور در انجام برخی امور خود ممنوع است نه همه ی آن. حجر سفیه یا تاجر ورشکسته حجر خاص است چرا که سفیه تنها ممنوعیت تصرف در امور مالی خود را دارد و تاجر ورشکسته نیز تنها ممنوع از تصرفات مالی به ضرر طلبکاران است.
- به موجب ماده 1207 قانون مدنی اشخاص ذیل محجور و از تصرف در اموال و حقوق مالی خود ممنوع هستند:
1- صغار : صغير در اصطلاح حقـوقی بـه كسـی اطـلاق ميگردد كه به سن بلوغ نرسيده است. صغیر به دو نوع ممیز و غیر ممیز تقسیم می گردد؛ صغیر غیرممیز قدرت تمیز و تشخیص خوب از بد را ندارد و صغير مميز كسی است كه هنوز به سن بلوغ نرسيده ولی تا حدی قدرت درک و تشخيص و تمييز سود و زيان در معاملات را بدست آورده است.
2- اشخاص غیررشید : غیررشید به كسی گفته ميشود كه پس از بلوغ، رشد كافی را بدست نياورده يـا پـس از تحصـيل رشـد آن را از دست داده است. ماده ١٢٠٨ مقرر ميدارد: غير رشيد كسی است كـه تصـرفات او در امـوال و حقـوق مالی خود عقلايی نباشد. در حقوق كنونی ايران سن خاصی براي رشد وجود نـدارد، هـر چند كه در عمل بر طبق عادت و به استناد قانون راجع به رشد متعـاملين، مصـوب ١٣١٣ سـن ١٨ سال را اماره رشد و خروج از حجر ميدانند.
3- مجانین : جنون به معنای فقدان درک و قوه ی اندیشه می باشد. جنون به جنون دائمی و ادواری تقسیم می گردد. جنون دائمی، جنونی است که همیشه در شخص موجود است و معدوم نمی شود و شخص در آن مدت به حالت عادی عقل باز نمی گردد. جنون ادورای جنونی است که همیشگی نیست بلکه هر چند گاه برای چند ساعت یا چند روز یا چند ماه در بیمار ظاهر شده سپس از بین می رود و بیمار به حالت عادی باز می گردد و عاقل می شود.
- محجورين بنا به دلايلی از جمله صغر، عدم رشد و جنون قادر به انجام غالب امور خود نميباشند از اين رو لازم است افراد و يا نهادهايی به منظور حمايت از ايشان با نماينـدگی بـه اداره امـور آنـان بپردازند. این نهادها برای صغير و مجنون و غير رشيدی كه جنـون و عدم رشدش متصل به صغر او باشد ولی قهری است و براي مجنون، غير رشيد و صغيری كه ولی قهری نداشته باشد قيم كه توسط دادگاه تعيين ميشود می باشد.
- قانونگذار حدود اختيارات و تكاليف ولی قهری را بيان ننموده و آن را منوط به رعايت غبطه و مصلحت مولی عليه دانسته است.
- بنابراین ولی قهری ميتواند با تشخيص خود و در صورت رعايت غبطـه و مصـلحت مولی عليه كه شرط اصلی انجام امور او ميباشد بدون نياز به تصويب و اجـازه مرجعـی و بـه تنهـايی اقدام به اداره كليه امور مولی عليه نمايد. اما چنانچه در اداره امور مولی عليه غبطه او را رعايت ننمايد و موجب ضرر او گردد، در صورت اثبات اين امر، برابر قانون عزل، و از تصرف در امـوال صـغير منـع می شود.
- در خصوص قیم نیز به علت اهميت احتياط در رعايت غبطه و مصحلت محجور، بيان تكاليف و اختيـارات و اجـرای آن تحت نظارت و با اخذ مجوز از دادستان را لازم دانسته است.
- ماده 79 قانون امور حسبی در خصوص یکی از اصلی ترین وظایف مقیم مقرر می دارد که قیم باید در امور محجور رعایت مصلحت بنماید.
این محتوا متعلق به سایت دفتر وکالت دادگران حامی ((dadgaran.com)) بوده و بهره برداری از آن بدون ذکر منبع ممنوع است.
پاسخ به پرسش مطرح شده
در پاسخ به پرسش شما باید گفت تصرف در اموال محجور بدین نحو که دیگران از اموال یا منافع اموال محجور استفاده نمایند ممنوع می باشد و قیم در تمامی تصرفات باید مصلحت محجور را رعایت نماید.
بنابراین اگرچه دختر مذکور تنها وارث محجور می باشد اما به علت حمایت قانونی که از محجورین شده نمی تواند از اموال او استفاده نماید و نمایندگان قانونی محجور نیز نمی توانند این اجازه را به دیگران بدهند چراکه برخلاف غبطه و مصحلت محجور می باشد.
این محتوا متعلق به سایت دفتر وکالت دادگران حامی ((dadgaran.com)) بوده و بهره برداری از آن بدون ذکر منبع ممنوع است.
مستندات قانونی - امکان تصرف فرزندان در اموال پدر محجور
ماده ۱۲۰۷ قانون مدنی
اشخاص ذیل محجور و از تصرف در اموال و حقوق مالی خود ممنوع هستند:
۱.صغار.
۲.اشخاص غیر رشید.
۳. مجانین.
ماده ۱۲۰۸ قانون مدنی
غیر رشید کسی است که تصرفات او در اموال و حقوق مالی خود عقلائی نباشد.
ماده ۱۲۰۹ قانون مدنی
به موجب قانون اصلاح موادی از قانون مدنی مصوب ۱۳۷۰/۰۸/۱۴ حذف شده است.
ماده ۱۲۱۰ قانون مدنی
هیچکس را نمی توان بعد از رسیدن به سن بلوغ به عنوان جنون یا عدم رشد محجور نمود مگر آنکه عدم رشد یا جنون او ثابت شده باشد.
تبصره ۱ (الحاقی ۱۳۷۰/۸/۱۴) - سن بلوغ در پسر پانزده سال تمام و در دختر نه سال تمام قمری است.
تبصره ۲ (الحاقی ۱۳۷۰/۸/۱۴) - اموال صغیری را که بالغ شده است در صورتی میتوان به او داد که رشد او ثابت شده باشد.
ماده ۱۲۱۱ قانون مدنی
جنون به هر درجه که باشد موجب حجر است.
ماده ۱۲۱۲ قانون مدنی
اعمال و اقوال صغیر تا حدی که مربوط به اموال و حقوق مالی او باشد باطل و بلااثر است معذالک صغیر ممیز میتواند تملک بلاعوض کند. مثل قبول هبه و صلح بلاعوض و حیازت مباحات.
ماده ۱۲۱۳ قانون مدنی
مجنون دائمی مطلقاً و مجنون ادواری در حال جنون نمیتواند هیچ تصرفی در اموال و حقوق مالی خود بنماید ولو با اجازه ولی یا قیم خود لکن اعمال حقوقی که مجنون ادواری در حال افاقه مینماید نافذ است مشروط بر اینکه افاقه او مسلم باشد.
ماده ۱۲۱۴ قانون مدنی
معاملات و تصرفات غیر رشید در اموال خود نافذ نیست مگر با اجازه ولی یا قیم او اعم از اینکه این اجازه قبلا داده شده باشد یا بعد از انجام عمل. معذالک تملکات بلاعوض از هر قبیل که باشد بدون اجازه هم نافذ است.
ماده ۱۲۱۵ قانون مدنی
هر گاه کسی مالی را به تصرف صغیر غیرممیز و یا مجنون بدهد صغیر یا مجنون مسئول ناقص یا تلف شدن آن مال نخواهد بود.
ماده ۱۲۱۶ قانون مدنی
هر گاه صغیر یا مجنون یا غیر رشید باعث ضرر غیر شود ضامن است.
ماده ۱۲۱۷ قانون مدنی
اداره اموال صغار و مجانین و اشخاص غیر رشید به عهده ولی یا قیم آنان است به طوری که در باب سوم از کتاب هشتم و مواد بعد مقرر است.
این محتوا متعلق به سایت دفتر وکالت دادگران حامی ((dadgaran.com)) بوده و بهره برداری از آن بدون ذکر منبع ممنوع است.
پاسخ داده شده توسط کارشناس حقوقی ما